Waarom houden we gewoontes niet vol?

Een gewoonte-discontinuïteit klinkt ingewikkeld, maar is simpel gezegd een situatie waarbij een oude gewoonte wordt ontwricht, dus doorbroken. Stel je een heel absurde situatie voor. Je rijdt normaal met de auto naar je werk, maar de regering besluit om voor een week het gebruik van de auto te verbieden. Je zult dan op een andere manier naar je werk moeten reizen. Dit is een voorbeeld van een gewoonte-discontinuïteit.

Het unfreeze-change-freeze-model

Een interessant model dat zo’n ontwrichting verklaart, is het unfreeze-change-freeze-model van Kurt Lewin.

Volgens deze theorie leven we in een sociale en fysieke omgeving die bestaat uit allerlei krachtenvelden die ons gedrag beïnvloeden. In het Engels ook wel ‘force fields’ genoemd die samen voor een evenwicht zorgen.

Gewoontes vormen volgens hem een heel belangrijk krachtenveld. De invloed van deze krachtenvelden op ons gedrag vindt veelal onbewust plaats (wat het extra lastig maakt om gewoontes te veranderen) [1][2][3][4].

We eten bijvoorbeeld vaak meer in de nabijheid van anderen en alleen al het zien van lekker eten kan binnen een fractie van een seconde ervoor zorgen dat je trek krijgt [6].

Stel je plaatst een willekeurig persoon in een omgeving vol met verleidingen en een sociale norm waar het normaal is om tijdens verjaardagen veel alcohol te drinken. Diegene wordt dan dus de hele dag blootgesteld aan allerlei drijvende krachten (fysieke omgeving en sociale omgeving) om ongezond te eten.

Stel, diezelfde persoon wil vervolgens een ongezonde eetgewoonte veranderen, dan ontstaat er een aanpassing in het krachtenveld. De onderstaande metafoor van de bal en berg beeldt dit mooi uit.

De metafoor van de bal en de berg

Een handige metafoor die op de theorie van Lewin aansluit is die van de bal en de berg, legt hoogleraar Stef Kremers uit in zijn inaugurele rede [5].

Lees verder op www.fit.nl

Geplaatst op 22 september 2024 door fitnl